پختهخواری ناشران را بشناسید| بیشترین ناشرانی که ترجمه تکراری از شازده کوچولو ارائه دادند| این ناشران متقلباند؟
تاریخ انتشار: ۱۱ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۰۴۳۶۷
همشهری آنلاین-نرجس اشکی: برای کتابخوانهای حرفهای وقتی کتابی را از قفسه کتابفروشی برمیدارند، در کنار نام نویسنده، اولویت مهم دیگر نام مترجم است؛ چراکه در پیوندی ظریف و دقیق مترجم واسطه انتقال گوهر اندیشه نویسنده است و کمترین خللی در این میان بهمعنای گسست مخاطب از جانمایه حقیقی اثر است، ولی این روزها انتخاب بهترین ترجمه از میان ترجمههای مختلف و مکرر برخی کتابها، کار چندان سادهای نیست و اقدام برخی ناشران در بازترجمه آثار پرفروش با ترجمههای موفق، این انتخاب را با دشواری بیشتری روبهرو میکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
«یکی از دلایل مهم بازترجمه کتابها، عدم عضویت ایران در کنوانسیون برن یا همان قانون حق نشر است؛ چراکه درصورت عضویت، یک ناشر خارجی فقط میتواند به یک ناشر یا مترجم ایرانی اجازه ترجمه و چاپ کتاب را بدهد و چون عضو این توافقنامه بینالمللی نیستیم هرکس هر کتابی را مایل باشد، ترجمه میکند.»
اصغر نوری در پاسخ به این پرسش که چرا در شرایط فعلی عضویت ما در کنوانسیون برن از جهات مختلف مقرون بهصرفه نیست، ادامه داد: از نظر من دلیل اصلی عدمعضویت ما در قانون کپیرایت یا حق نشر، مسائل اقتصادی نیست، بلکه بهعلت وجود بندی در این توافقنامه است. همچنین وقتی شما قصد ترجمه و چاپ کتابی را دارید اجازه تغییر در آن کتاب را ندارید اساسا ایران نمیتواند عضو کنوانسیون برن شود و این مسئله فقط محدود به چاپ و نشر کتاب نیست؛ درصورت عضویت ما این قانون شامل سایر موارد ازجمله سینما، موسیقی و ... نیز خواهد بود. وی همچنین افزود: در این میان مسئله اقتصادی حق نشر تا حد زیادی قابل حل است. به اینترتیب وقتی ما از بازار کتاب بینالمللی صحبت میکنیم، برای یک ناشر خارجی قابل فهم است که یک اختلاف واحد پولی در این میان وجود دارد. من بارها از ناشران خارجی حق نشر گرفته و با این موضوع از نزدیک برخورد داشتهام و هر بار با گفتوگو و پیگیری حل شده است. به اینترتیب که کتابی که در فرانسه 15یورو قیمتگذاری میشود، در ایران با چاپ ۵۰۰ یا هزار نسخه به قیمت ۱۰۰هزار تومان به فروش میرسد؛ یعنی حدودا ۲دلار یا ۲یورو. آنها امروز درک کردهاند که نباید برای یک ناشر ایرانی همان پولی را درخواست کنند که برای یک ناشر اروپایی درخواست میکنند، از طرفی راهحل مقرون بهصرفهتری هم که خود من شخصا در مورد آن با ناشران فرانسوی و سوئیسی به توافق رسیدهام، به اینترتیب بوده که ناشر پذیرفته در حدود ۲ تا ۵درصد از فروش تیراژ کل کتاب به ناشر خارجی تعلق بگیرد و با اینکه مبلغ نهایی با احتساب تبدیل واحد پول مبلغ اندکی خواهد شد، اما در این مورد با اختلافنظر جدی مواجه نشدهایم و بهزعم من تاکنون تنها مسئله مهم از نظر ناشر خارجی قانونی کار کردن بوده است.
با این وصف، تا حدی روشن شد که عدمعضویت ما در قانون کپیرایت مربوط به مسئله اقتصادی نیست، ولی پیامدهای عدمعضویت ایران در این قانون به اینترتیب است که مترجم وقتی کتابی را ترجمه میکند و آن کتاب در بازار نشر از طرف مخاطب با اقبال خوبی مواجه میشود، ناشران دیگر به این فکر میافتند که آنها هم کتاب مورد نظر را منتشر کنند که باز هم اگر عضو قانون کپیرایت بودیم این اتفاق هرگز امکان وقوع نداشت. بیاییم ابتدا فرض خوشبینانه مسئله را بررسی کنیم. مسئله به اینترتیب خواهد بود که مترجمی کتابی را ترجمه کرده و بهدلیل استقبال از آن کتاب، ناشران دیگر کتاب را بهدست مترجم خودشان سپرده و عملا کتاب توسط مترجم دیگری ترجمه میشود. این بهخودی خود اشکالی پیش نمیآورد، ولی در سالهای اخیر ما شاهد این مسئله هستیم که ناشران دوم و سوم وقتی کتابی را دوباره منتشر میکنند، هرگز کتاب را مجددا ترجمه نمیکنند، بلکه از روی ترجمه اول رونویسی و متن را دستکاری میکنند و به اسم یک مترجم تازه، همان کتاب منتشر میشود.
در شکل بدبینانه ماجرا باید گفت که بازار امروز نشر ایران از ناشران و مترجمان فرصتطلب و پختهخوار اشباع شده است؛ به اینترتیب که وقتی مترجمی سراغ کتابی از یک نویسنده میرود، به محض اطلاع، دیگر مترجمان به همان کتاب یا کارهای دیگر آن نویسنده هجوم میآورند و این هجوم وقتی بارزتر میشود که نویسندهای برنده یک جایزه جهانی معتبر شود. مثالی میزنم از تجربه شخصی خودم؛ از گذشته طبق عادت شخصی همیشه یک نویسنده را انتخاب کرده و بعد از مطالعه آثار او حداقل 2 یا 3کار از همان نویسنده را ترجمه میکنم. چندی پیش از یک نویسنده فرانسوی بهنام «ژان پل دوبوا» کتابی را ترجمه کردم با عنوان «ماهیها نگاهم میکنند»، بعد از این کتاب، مشغول ترجمه کتاب دیگری از آن نویسنده شدم با نام «شوخی میکنید موسیو تانر» در همان ایام حدود سال۲۰۱۹ ژان پل دوبوا برنده جایزه گنکور شد. با اطمینان میگویم قبل از آن هیچ مترجمی سراغ کتابهای او نرفته بود، ولی به محض برنده شدن کتاب این نویسنده در گنکور، ناشران و مترجمان ایرانی به سمت این نویسنده هجوم آوردند؛ این در حالیاست که من اعلام کرده بودم که در حال ترجمه کتاب دوم و پس از آن کتاب سوم از این نویسنده هستم، ولی کسی به این موضوع توجهی نکرد و در همان موقع 3ترجمه مختلف از کتاب بیرون آمد.
پرویز شهدی- مترجم ادبیات فرانسه پرویز شهدی، مترجم: نبود نقد مؤثر؛ زمینهساز ترجمههای جعلیپرویز شهدی، مترجم، در پاسخ به خبرنگار همشهری درباره علت پدیده بازترجمه گفت: خوشبختانه تاکنون با چنین ناشرانی سروکار نداشتهام، ولی متوجه شدهام که در بازار نشر فعلی برخی از آثار کلاسیک مهم توسط افراد مختلفی بارها ترجمه شدهاند؛ بهرغم اینکه ترجمههای قبلی ترجمههای موفقی بودهاند و متأسفانه ترجمههای جدید توسط کسانی ارائه شده که سابقه و تبحر کافی در این زمینه نداشته و نتایج کارشان گویای این مسئله است. هر چند منکر ارائه ترجمههای تازه و با رویکرد جدید درباره آثار کلاسیکی که از ترجمه قبلیشان 60-50 سال گذشته، نیستم. شخصا خود من کتابهایی از این دست را با صلاحدید ناشر مجددا ترجمه کردهام و مورد استقبال هم واقع شدهاند. زبان هم مانند هر پدیده دیگری در حال دگرگونی و تغییر است. زبانی که 60سال پیش بهکار میرفت امروز دیگر کاربرد گذشته را ندارد و در چنین شرایطی اقدام به بازترجمه برخی از ترجمههای قدیمی آثار کلاسیک، خود خدمتی به ترجمه و نشر کشور است؛ به شرط آنکه نتیجه از کیفیت و کارایی بیشتری نسبت به ترجمه قبلی برخوردار باشد؛ در گذشته مجلات و روزنامهها ترجمههای ادبی را زیر ذرهبین نقد میگرفتند و آثار بیکیفیت به واسطه شناسایی و بررسی این رسانهها به سرعت از دور رقابت خارج شده و عرصهای برای جولان نمییافتند، ولی متأسفانه امروز جای این رویکرد رسانهها خالی است. در گذشته کتابها را به اعتبار نام مترجم و نام ناشر میخریدیم؛ چراکه مبنای کار ناشران حرفهای از دیرباز تاکنون بر این منوال بوده که هرگز برای سود و منفعت اقتصادی ترجمههای نازل و بیکیفیت را روانه بازار نشر نمیکنند؛ چه برسد به بازترجمههای جعلی و رونویسی!
مسعود کازری- مدیر انتشارات کتاب خورشید مسعود کازری، مدیر انتشارات کتاب خورشید: افزایش ترجمههای جعلیمدیر انتشارات کتاب خورشید هم نظراتش را فهرستوار عنوان کرد :
1- نبود پیوند با معاهدهها و کنوانسیونهای بینالمللی حق نشر برای حفظ حقوق صاحب اثر
2- نبود اراده برای پیوستن به معاهدهها و کنوانسیونهای بینالمللی کپی رایت در دولتهای گذشته بهعنوان متولی قانونی این کار
3- نبود سیاستگذاری روشن برای پیشگیری از تکرار این پدیده
4- نبود ساز و کار پیگیری مؤثر قانونی برای جلوگیری از تولید و انتشار ترجمههای جعلی و تقلبی از روی ترجمههای ناشران اصلی آثار
شاید نقشه راه خروج از این مشکل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در کشور ما، تبدیل شدن نبودهای عنوان شده در بالا، به بود است. امیدوارم چنین شود تا کتابخوان یا مصرفکننده این کالای فرهنگی در مقابل پرداخت هزینهای که در این روزگار دشوار میپردازد، کالای درستی بهدست آورد.
همه این اقدامات نشانگر این است که ما در یک فضای غیرحرفهای کار میکنیم و با این اوصاف متأسفانه باید گفت دلیل اصلی باز ترجمهها در حال حاضر سودجویی و فرصتطلبی است؛ هر چند دلیل دومی وجود دارد که بهعنوان یک دلیل حرفهای در همه جای جهان رایج است؛ مثلا کل آثار شکسپیر 3بار در فرانسه با 3مترجم مختلف منتشر شده است. نخستین مترجم شکسپیر ویکتور هوگوست، بعد از آن در اوایل قرن بیستم، فرد دیگری مجددا آثار او را ترجمه کرده و در اواخر قرن بیستم مجددا آثارش توسط فردی به نام ایو بون فوآ، شاعر بزرگ فرانسوی برای آخرینبار ترجمه شده است و تنها علت این بازترجمهها از نظر آنها این است که چون آثار شکسپیر میراث ادبیات جهان است، بهتر است هرازگاهی ترجمهای تازه با رویکردی نو از آثار او ارائه شود؛ رویکردی که هم تکنیکی است و مسئله زبان در آن مطرح است و هم در راستای کمک به درک تازهای از این میراث جهانی است. البته با این نگاه که بازترجمه آثار کلاسیکی که مشمول گذر زمان شدهاند با رویکردی نو، خدمتی به ترجمه و روزآمدی آن است، ولی مسئله عجیب در بازار نشر ایران این است که همچنان شاهد روند پایانناپذیر از بازترجمه بیقاعده آثار کلاسیک هستیم. بهعنوان مثال میتوان کتاب «شازده کوچولو» آنتوان دوسنت اگزوپری که در حال حاضر حدود ۵۰ ترجمه مختلف از آن در بازار وجود دارد یا «بیگانه» آلبر کامو را که حدود ۱۰نفر آن را بازترجمه کردهاند، نام برد. روش پیشگیرانه و بازدارنده برای هر چیزی از 2حالت خارج نیست؛ این پیشگیری و بازدارندگی یا قانونی است یا اخلاقی! بهدلیل عدمعضویت ایران در کنوانسیون برن ما به لحاظ قانونی قادر به جلوگیری از بازترجمه نیستیم. تنها بخش باقیمانده مسئله پرداختن به بحث اخلاقی آن است، شاید تنها بتوانیم به واسطه تذکر و تکرار این موضوع کاری کنیم که مترجمها و ناشران این کار را غیراخلاقی بدانند و از ارتکاب آن اجتناب کنند. در غیر این صورت و در حال حاضر هیچ اهرم قانونی برای ممانعت از این کار وجود ندارد.
کد خبر 785507منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ترجمه های جعلی کنوانسیون برن بازار نشر ترجمه کرده ناشر خارجی پرویز شهدی بین المللی عدم عضویت اصغر نوری ترجمه ها کپی رایت عضویت ما کتاب ها آن کتاب حرفه ای یک ناشر حق نشر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۰۴۳۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تعطیلی یک کتابفروشی و آغاز غرفهسازی ناشران در نمایشگاه کتاب
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: تقریباً دوهفته به آغاز رسمی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران باقیمانده و تعداد اخبار مهم حوزه کتاب و ادبیات نیز در حال رشد است.
در مطالعه و مرور این هفته اخبار کتاب و ادبیات به ۹ خبر مهم می پردازیم که تعطیلی یک کتابفروشی دیگر در خیابان انقلاب و انجام مراحل غرفه سازی ناشران در نمایشگاه کتاب از جمله مهمترین اخبار این هفته بودند.
تقویت فضای کتابخانههای عمومی برای حضور گروههای خاص، تبدیل نمایشگاه کتاب به محل رونق اقتصادی نشر، آغاز ثبتنام کتابفروشیها برای حضور در نمایشگاه، نبود مساحت برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب، ارسال ۱۵۰۰ اثر به دبیرخانه جشنواره شعر رضوی، انتشار فراخوان چهلودومین جایزه کتاب سال آغاز ثبتنام سازمانها و نهادها برای یارانه خرید کتاب از جمله دیگر اخبار حوزه کتاب و ادبیات در این هفته بوده است.
مشروح این گزارش را در ادامه میخوانید:
تقویت فضای کتابخانههای عمومی برای گروههای خاص
اختتامیه دوره آموزشی دوروزه کتابداران بخش نابینایان کتابخانههای عمومی شنبه اول اردیبهشت با حضور مهدی رمضانی دبیرکل نهاد در سالن جلسات کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران برگزار شد.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور در این جلسه گفت: رسیدگی به گروههای خاص برای ما حائز اهمیت است و معتقدیم در فضای کتابخانههای عمومی کشور گروههای خاص باید تقویت شده و مورد توجه واقع شوند؛ لذا تلاش ما این بوده که به قدر بضاعت، امکانات لازم، تجهیزات و فضای مناسب را در این زمینه فراهم کنیم و در این مسیر از کمک مجموعههای خارج از سازمان نیز استفاده کردهایم.
برگزاری جلسه شورای سیاست گذاری نمایشگاه کتاب
جلسه مشترک اعضای شورای سیاستگذاری و شورای برنامهریزی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران چهارشنبه ۲۹ فروردین برگزار شد.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه با بیان اینکه تلاش میکنیم همه مردم ایران به نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران دسترسی پیدا کنند، افزود: بخش مجازی نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران کار عظیمی است و ناشران، کتابفروشیها و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در برگزاری آن مشارکت دارند. هدف اصلی این است که مردم در روستاها و شهرهای مختلف به این نمایشگاه دسترسی پیدا کنند که تاکنون محقق شده است. تلاش میکنیم اقشار مختلف از یارانههای مرتبط با خود برای خرید کتاب بهرهمند شوند.
وی افزود: باید نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران را به محلی برای رونق اقتصادی نشر، جذب اعتبارات و بودجه برای نشر تبدیل کنیم.
آغاز ثبتنام کتابفروشیها برای حضور در نمایشگاه
ثبتنام کتابفروشیها در سامانه «بازار کتاب» برای حضور در بخش مجازی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران از شنبه اول اردیبهشت آغاز شد.
با توجه به در پیش بودن سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، حضور کتابفروشیها در بخش مجازی این نمایشگاه تنها از طریق عضویت در سامانه «بازار کتاب» فراهم شده است.
کتابفروشیهایی که عضو سامانه «بازار کتاب» نبودند نیز تا پنجم اردیبهشت ماه برای ثبتنام در این سامانه از طریق درگاه «بازار کتاب» فرصت داشتند.
طرح مساله نبود مساحت برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب
جلسه اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران با مدیران سیوپنجمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با حضور علی رمضانی، قائم مقام و سخنگو؛ علیرضا نادعلی شهرستانی عضو و نایب رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران و همچنین نمایندگان دستگاههای مختلف مشارکت کننده در برگزاری نمایشگاه کتاب برگزار شد.
علیرضا نادعلی نیز در این نشست گفت: این جلسه به خاطر هماهنگی دستگاههایی که در برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران مشارکت دارند، برپا شده است.
وی درباره برگزاری این دوره از نمایشگاه کتاب در مصلی افزود: به خاطر میزان مساحتی که نمایشگاه کتاب تهران نیاز داشت، مجبور هستیم این دوره را نیز در مصلی برگزار کنیم چون مجموعه شهرآفتاب آن میزان مساحت را که مورد نیاز نمایشگاه کتاب بود، نتوانست تأمین کند.
تعطیلی کتابستان در خیابان انقلاب
کتابفروشی کتابستان در خیابان انقلاب تهران با صدور پیامی در کانال اطلاع رسانی این فروشگاه اعلام تعطیلی کرد.
این کتابفروشی پس از یک سال و چهار ماه بعد از افتتاح اعلام تعطیلی کرد. تعطیلی کتابفروشی ها عمدتاً به دلایل اقتصادی از جمله پایان اجاره بها و یا اجاره بهای بالا و غیره است، در هفتههای گذشته شهر کتاب بهشتی نیز به دلیل افزایش اجاره بها اعلام تعطیلی کرد.
ارسال ۱۵۰۰ اثر به دبیرخانه جشنواره شعر رضوی
سید حسین سیدی مدیر دفتر شعر و ادبیات بنیاد بین المللی امام رضا (ع) درباره برگزاری جشنواره بین المللی فرهنگی و هنری امام رضا (ع) گفت: با برگزاری جشنوارههای رضوی درصدد هستیم در راستای ترویج سیره امام رضا (ع) گام کوچکی در این زمینه برداریم.
مدیر دفتر شعر و ادبیات بنیاد بین المللی امام رضا (ع) به استقبال شاعران از این بخش جشنواره اشاره کرد و گفت: رغبت حضور شاعران نامی و حتی نوپا را برای تولید اثر در حوزه رضوی چشمگیر است. طی دو سال گذشته، تعداد آثار رسیده به این جشنواره از ۴۰۰ اثر به ۱۰۱۰ اثر در سال گذشته رسیده و امسال نیز بیش از ۱۵۰۰ اثر به دبیر خانه جشنواره ارسال شده است.
انتشار فراخوان چهلودومین جایزه کتاب سال
فراخوان چهلودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران توسط خانه کتاب و ادبیات منتشر شد و مهلت ارسال آثار به آن تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۳ اعلام شده است.
چهلودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با هدف شناسایی و معرفی کتابهای برتر، کمک به اعتلای سطح دانش و فرهنگ مکتوب جامعه اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی و حمایت و تشویق پدیدآورندگان متعهد و متخصص، بهمنماه ۱۴۰۳ برگزار میشود.
بر اساس این فراخوان، دبیرخانه جایزه کتاب سال از ناشران، پژوهشگران، محققان، مؤلفان، مترجمان و مصححان دعوت میکند با ثبتنام در تارنمای اینترنتی ketabsal.ketab.ir کتاب یا کتابهای پیشنهادی خود را به دبیرخانه جایزه کتاب سال ارسال کنند.
انجام مراحل پایانی غرفه سازی ناشران در نمایشگاه کتاب
حسین تیموری، مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با اشاره به فعالیتهای این کمیته در آستانه برگزاری این دوره از نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفت: فضای مصلی امام خمینی (ره) تحویل ستاد برگزاری نمایشگاه قرار گرفته است و نقشهها و جانمایی ناشران حوزههای کودک و نوجوان، ناشران داخلی، ناشران خارجی، ناشران بینالملل نهایی شده و اجرای غرفه ناشران این حوزهها اواخر این هفته شروع و تا اوایل هفته آینده تکمیل میشود.
وی با بیان اینکه غرفهسازی ناشران در فضای شبستان مراحل پایانی خود را طی میکند، افزود: آمادهسازی زیرساختهای مورد نیاز در مصلی امام خمینی (ره) همچون غرفههای تبلیغات، غرفههای رفاهی و غرفههای اطلاعرسانی از سه شنبه چهارم اردیبهشت آغاز شده است.
آغاز ثبتنام سازمانها و نهادها برای یارانه خرید کتاب
محمد خلج مدیر کمیته اداری و مالی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران گفت: ثبتنام یارانه اعتباری خرید کتاب از بخش مجازی سیوپنجمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران مختص سازمانها و نهادها از پنجشنبه ششم اردیبهشت آغاز شد.
وی افزود: متقاضیان میتوانند تا بیستویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ با مراجعه به سامانه ketab.ir نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنند.